با توجه به تاثیر روندهای نوظهور و به طبع تغییرات در مسئولیت مدیران پروژه و تعاریف جدید در فضای کسب و کارهای نوین (مانند تحولات دیجیتال، چابکی کسب و کارها، بلاک چین و …) تحولات شگرفی نیز در حوزه خدمات مشاوره مدیریت پروژه پدید آمده است. در استاندارد PMBOK نسخه هفتم (PMBOK7) اصول به روزسانی و تطابق با شرایط روز دنیا ارائه شده است.
در ذیل مفاهیم و تعاریف ارائه شده در بدنه این استاندارد لیست شده است.
PMBOK7_Definitions
ردیف | عنوان انگلیسی | معنی عبارت | شرح |
---|---|---|---|
1 | Acceptance Criteria | ضوابط و معیار پذیرش | مجموعهای از شرایطی که قبل از پذیرش اقلام تحویلی پروژه (کالا، فرآیند تکمیل شده، مرحلهای از فعالیتهای پروژه) باید برآورده شوند. |
2 | Accuracy | دقت | در سیستم مدیریت کیفیت، دقت مبنای ارزیابی صحت و درستی است. |
3 | Activity List | لیست فعالیتها | جدولی مدون از برنامهریزی فعالیتها که شرح فعالیت، شناسه فعالیت و جزییات کافی از توصیف دامنه و محدوده کار را نشان میدهد. لذا اعضای تیم پروژه اینکه دقیقا چه کاری باید انجام شود را به خوبی درک میکنند. |
4 | Actual Cost (AC) | هزینه واقعی | هزینهای که برای اجرا و انجام کاری از فعالیتی طی بازه زمانی معین، محقق میشود. |
5 | Adaptive Approach | رویکرد انطباقی | رویکردی تکاملی که در آن الزامات در معرض سطح بالایی از عدم قطعیت، نوسانات و بیثباتی قرار دارند و به احتمال زیاد در طول پروژه تغییر خواهند کرد. |
6 | Affinity Diagram | نمودار وابستگی دادهها | نموداری است که تعداد زیادی از ایدهها و اطلاعات را جهت تجزیه و تحلیل بصورت گروهبندی و طبقهبندی شده نمایش میدهد. |
7 | Affinity Grouping | گروه وابستگی | فرآیند طبقهبندی موارد در گروهها یا دستههای مشابه. |
8 | Agile | چابک | اصطلاحی برای توصیف تفکر و ذهنیت از ارزشها و اصول تنظیم شده در بیانیه چابک (Agile Manifesto) به کار میرود. |
9 | Alternatives Analysis | تجزیه و تحلیل گزینههای انتخابی | روشی است که برای ارزیابی و انتخاب گزینهها و رویکردهای کاربردی در اجرای کاری از پروژه، استفاده میشود. |
10 | Ambiguity | ابهام | وضعیتی نامعلوم و نامشخص داشتن، مشکل در تشخیص و شناسایی علت وقایع و یا سردرگمی در انتخاب بین چندین گزینه موجود. |
11 | Analogous Estimating | برآورد مقایسهای | تکنیکی برای برآورد و تخمین طول زمان یا هزینه یک فعالیت یا یک پروژه با استفاده از سوابق دادههای حاصل از فعالیت یا پروژههای مشابه گذشته. |
12 | Artifact | مصنوع | الگو/قالب، مستندات، خروجی یا پروژه قابل تحویل. |
13 | Assumption | فرض | عاملی درست، واقعی یا قطعی که در فرآیند برنامهریزی بدون نیاز به استدلال و اثبات در نظر گرفته میشود. |
14 | Assumption and Constraint Analysis | تجزیه و تحلیل فرض و محدودیت | ارزیابیای که تضمین میکند مفروضات و محدودیتها در برنامهها و مستندات پروژه یکپارچگی دارند و بین آنها سازگاری وجود دارد. |
15 | Assumption Log | سند فرضیات | سند پروژه برای بایگانی و ثبت تمام فرضیات و محدودیتهای کل پروژه استفاده میشود. |
16 | Authority | قدرت اختیار | حق به کارگیری منابع پروژه، صرف بودجه، اخذ تصمیم یا ارائه تأییدیههاست. |
17 | Backlog | کار ناتمام | لیستی مرتب از کارهایی که باید انجام شود. |
18 | Backlog Refinement | بازبینی کارهای ناتمام | پردازش، اصلاح تدریجی محتوا در موارد انباشت شده و باقی مانده و اولویت بندی (مجدد) آن برای شناسایی کارهایی که می تواند در مراحل آینده تکمیل شود. |
19 | Baseline | برنامه مبنا | برنامهای مصوب که به منظور مقایسه با وضعیت اجرایی واقعی پروژه به کار میرود. |
20 | Basis of Estimates | مبنای برآوردها | حمایت از مستندسازی جزئیات مورد استفاده در استقرار برآوردهای پروژه مانند فرضیات، محدودیتها، سطح جزییات، محدوده و سطوح اطمینان. |
21 | Benchmarking | الگوبرداری | محصولات، فرآیندها و رویههای برنامهریزی شده و واقعی با سازمانهای سرآمد و الگو مقایسه میشوند تا بهترین روشها و ایدهها برای بهبود و سنجش عملکرد سازمانی شناسایی و ایجاد شود. |
22 | Benefits Management Plan | برنامه مدیریت منافع | سندی تشریحی درخصوص فرآیندهای مربوط به ایجاد، افزایش و حفظ منافع فراهم شده توسط یک پروژه یا برنامه. |
23 | Bid Documents | اسناد پیشنهاد قیمت | تمام اسنادی که برای درخواست اطلاعات، قیمتها یا طرح پیشنهادی فروشندگان احتمالی استفاده میشود. |
24 | Bidder Conference | جلسه ارائه پیشنهاد | جلساتی با حضور شرکت کنندگان در مناقصه، قبل از تدوین پیشنهاد قیمت یا پروپزال، برای اطمینان از اینکه کلیه فروشندگان درک واضح و یکسانی از موضوع دارند. به نامهای جلسات پیمانکار (contractor conferences)، جلسات فروشندگان (vendor conferences) یا جلسات قبل از مناقصه (pre-bid conferences ) نیز شناخته میشود. |
25 | Budget | بودجه | برآوردی مصوب برای پروژه یا هر یک از مولفههای ساختار شکست کار (WBS) یا هر فعالیت زمانبندی شده. |
26 | Budget at Completion (BAC) | بودجه برنامهریزی شده برای تکمیل، بودجه خط مبنا | مجموع بودجههای در نظر گرفته شده برای انجام کار. |
27 | Burn Chart | نمودار کارهای باقیمانده | نمایش گرافیکی از کارهای باقیمانده در بازه زمان برنامهریزی شده بابت عرضه محصول یا تکمیل پروژه تحویلی. |
28 | Business Case | پرونده تجاری | ارزش پیشنهادی برای پروژه شامل منافع مالی و یا غیرمالی. |
29 | Business Model Canvas | بوم مدل کسب و کار | خلاصه تصویری یک صفحه ای که ارزش پیشنهادی، زیرساختها، مشتریان و امور مالی را بیان میکند. این مدل معمولا برای شرایط کسب و کارهای نوپا (Lean Startup) مورد استفاده قرار می گیرد. |
30 | Business Value | ارزش کسب و کار | سود خالص قابل اندازهگیری که از یک فعالیت تجاری حاصل شده است که ممکن است ملموس، ناملموس (غیرمنقول) یا هر دو باشد. |
31 | Cadence | ریتم/ قاعده/نظم | ریتم فعالیتهای انجام شده در طول پروژه. |
32 | Cause-and-Effect Diagram | نمودار علت و معلول | ارائه بصری است که به دنبال ردیابی و یافتن علت / علل ریشهای و اصلی مشکل موجود یا اثر نامطلوب و ناخواسته است. |
33 | Change | تغییر | اصلاحیهای برای هرگونه اقلام تحویل دادنی کنترل شده و رسمی پروژه، مولفه و اجزای برنامه مدیریت پروژه یا سند پروژه. |
34 | Change Control Board (CCB) | هیات/کمیته کنترل تغییر | گروه/ تیمی رسمی و صاحب اختیار که مسولیت بازنگری، ارزیابی، تایید، تعویق یا رد تغییرات پروژه و همچنی بایگانی و ارتباطات مرتبط را دارند. |
35 | Change Control Plan | برنامه کنترل تغییر | جزیی از برنامه مدیریت پروژه که هیات کنترل تغییر را دایر میکند، حدود اختیارات آنها را مستند میکند، نحوه پیادهسازی سیستم کنترل تغییر را شرح میدهد. |
36 | Change Control System | سیستم کنترل تغییر | مجموعهای از رویهها که چگونگی راهبری و کنترل اصلاح تحویل دادنیهای پروژه و مستندسازی مرتبط را تشریح میکند. |
37 | Change Log | تاریخچه/ سیاهه تغییر | لیستی جامع از تغییرات ارائه شده در طول پروژه و وضعیت فعلی آنها. |
38 | Change Management | مدیریت تغییر (CM) | رویکردی جامع، دورهای و ساختار یافته برای انتقال افراد، گروهها و سازمانها از وضعیت فعلی به وضعیتی در آینده که منافع تجاری تعیین شده است. |
39 | Change Request | درخواست تغییر | پیشنهادی رسمی برای اصلاح مستند، تحویل دادنی یا خط مبنا (Baseline) |
40 | Check Sheet | برگه کنترل | صفحهای محاسبه نما/ شمارشی که هنگام جمعآوری دادهها میتواند به عنوان چک لیست استفاده شود. |
41 | Closing Process Group | گروه فرآیندی اتمام | فرآیند(ها) جهت نهایی نمودن تمامی فعالیتهای گروههای فرآیندی مدیریت پروژه است تا پروژه فاز یا الزامات قراردادی را به صورت رسمی تکمیل نماید. |
42 | Communications Management Plan | برنامه مدیریت ارتباطات | یکی از اجزای برنامه مدیریت پروژه، طرح یا پورتفولیو که تشریح میکند اطلاعات، چگونه، چه هنگام و توسط چه کسی منتشر و راهبری میشود. |
43 | Complexity | پیچیدگی | خصیصهای از برنامه، پروژه یا محیط آن که به دلیل رفتارهای انسانی، رفتارهای سیستم و ابهامات، مدیریت آن دشوار است. |
44 | Confirmation Bias | سوگیری تأییدی | نوعی سوگیری شناختی که عقاید یا فرضیههای قبلی را تأیید میکند |
45 | Conformance | انطباق | درجهای که نتایج مطابق با الزامات کیفیت، تعیین شده است. |
46 | Constraint | محدودیت/ قید/حد | یک عامل محدودکننده که بر اجرای یک پروژه، برنامه، پرتفولیو (نمونه کارها) یا فرآیند تأثیرگذار است. |
47 | Contingency | احتمال وقوع | رویداد یا واقعهای که میتواند بر اجرای پروژه تاثیر بگذارد که ذخیره احتیاطی به آن تخصیص مییابد (جایگزینی برای زمان رخداد ریسکهای پروژه) |
48 | Contingency Reserve | ذخیره احتمالی | زمان یا مبلیغی که در برنامه زمانبندی یا هزینه اولیه برای ریسکهای شناسایی شده بعنوان استراتژی های واکنشی فعال، اختصاص داده شده است. |
49 | Continuous Delivery (CD) | تحویل پیوسته/ مستمر (CD) | روش ارائه در لحظه و تصاعدی (افزایشی) مشخصهها به مشتریان غالبا با استفاده از دستههای کوچک کار و فناوری اتوماسیون. |
50 | Contract | قرارداد | توافقنامهای الزامآور و متقابل که فروشنده را به تامین محصول، خدمت و یا نتیجهای متعهد میکند و خریدار را نیز به پرداخت در قبال آن ملزم میکند. |
51 | Control | کنترل | فرآیند مقایسه عملکرد واقعی با عملکرد برنامهریزی شده، تجزیه و تحلیل ناسازگاریها (variances)، ارزیابی روندهای موثر بر بهبود فرآیند، ارزیابی جایگزینهای احتمالی و در صورت نیاز توصیه اقدامات اصلاحی مناسب. |
52 | Control Chart | نمودار کنترل | نمایش گرافیکی از دادههای فرآیند در طول زمان نسبت به محدودیتهای کنترلی تعیین شده که دارای خط مرکزی است که در تشخیص گرایش انحراف مقادیر به سمت هر یک از محدودههای کنترل کمک میکند. |
53 | Cost Baseline | خط مبنای هزینه | نسخه مصوب مرحلهای بودجه پروژه و بدون احتساب هرگونه ذخیره مدیریتی است که تنها از طریق فرآیندهای کنترل تغییر (Change Control) رسمی قابل تغییر است. خط مبنای هزینه پروژه به عنوان مبنایی برای مقایسه بین هزینه و بودچه برنامهریزی شده با نتایج واقعی استفاده میشود. |
54 | Cost-Benefit Analysis | تجزیه تحلیل هزینه - منفعت | روش تجزیه و تحلیل مالی برای تعیینر مزایا و منافع حاصل از پروژه در برابر هزینههای آن. |
55 | Cost Management Plan | برنامه مدیریت هزینه | از اجرای پروژه یا برنامه مدیریت طرح که نحوه برنامه ریزی، ساختاربندی و کنترل هزینهها را شرح میدهد. |
56 | Cost of Quality (COQ) | هزینههای کیفیت (COQ) | کلیه هزینههایی که در طول عمر محصول از طریق سرمایهگذاری بابت پیشگیری از عدم انطباق با الزامات، ارزیابی محصول یا خدمات برای مطابقت با الزامات و شکست در مواجهه الزامات. |
57 | Cost Performance Index (CPI) | شاخص عملکرد هزینه (CPI) | معیاریست برای سنجش کارآبی هزینه بودجهبندی شده نسبت به ارزش هزینه واقعی کسب شده |
58 | Cost Plus Award Fee Contract (CPAF) | قرارداد مبلغ پاداش به اضافه هزینه (CPAF) | دستهای از قراردادها که شامل پرداخت تمامی هزینههای واقعی قانونی فروشنده بابت اقدامات تکمیل شده، بعلاوه پرداخت مبلیغی بعنوان پاداش بعنوان منفعت و سود فروشنده. |
59 | Cost Plus Fixed Fee Contract (CPFF) | قرارداد مبلغ ثابت به اضافه هزینه (CPFF) | نوعی قرارداد بازپرداخت هزینه است که طی آن خریدار هزینههای مجاز فروشنده را (هزینههای مجاز در قرارداد مشخص شده است) به علاوه مقدار ثابت سود (هزینه) به فروشنده بازپرداخت میکند. |
60 | Cost Plus Incentive Fee Contract (CPIF) | قرارداد مبلغ به اضافه کارمزد تشویقی (CPIF) | نوعی قرارداد بازپرداخت هزینه است که در آن خریدار هزینههای مجاز فروشنده را به وی پرداخت میکند (هزینههای مجاز در قرارداد مشخص شده است) و فروشنده درصورت برخورداری از معیارهای عملکردی تعیین شده، سود خود را دریافت میکند. |